Vooral de holocaust wordt door leraren in zowel het PO als het VO gezien als een onderwerp dat extra uitdagingen voor hen oplevert. Toch tonen leerkrachten in Nederland zich bereid te werken aan holocaust educatie, ondanks dat ze aangeven aan dat het een uitdagende taak is die soms resulteert in halfslachtig aanbod. Dit promotieonderzoek tracht te identificeren wat startende leerkrachten in het PO nodig hebben om zich competent te voelen in het aanbieden van holocaust educatie en onderzoekt wat de educatieve mogelijkheden zijn van het bezoeken van de Auschwitz gedenkplaats in de professionalisering van leraren.

In tijden van groeiende polarisatie, sociale spanningen en economische onzekerheid, groeit de urgentie van het stimuleren van leeruitkomsten gerelateerd aan holocaust educatie. De praktijk groeit echter niet altijd met deze urgentie mee. Algemeen geformuleerde kerndoelen en het gebrek aan een nationaal vastgesteld curriculum bij holocaust educatie designeren een sleutelrol aan de leerkracht in het vormgeven van holocaust educatie. Het is daarmee sterk afhankelijk van de leraar in hoeverre de holocaust besproken wordt op school en of dit ook ‘goed’ gebeurt. Geschiedenisonderwijs wordt op de basisschool steeds vaker in meer algemene onderwijsunits aangeboden, vaak geïntegreerd met andere wereldoriënterende vakken. Wanneer vakoverstijging ongeïnformeerd plaats vindt, resulteert dit echter vaak in verdunning van inhouden. Het actuele maatschappelijke klimaat, de roep om degelijk burgerschapsaanbod en de achteruitgang van taalvaardigheid zijn allemaal argumenten geschiedenisonderwijs en het bespreekbaar maken van gevoelige onderwerpen zoals de holocaust op school te prioriteren.

Dit promotieonderzoek richt zich op studenten in hun afstudeerjaar tot leraar basisonderwijs en andere startende leraren die in de eerste jaren van hun beroepspraktijk bevinden.

Dit onderzoek wil doormiddel van een reeks kwalitatieve studies met startende leraren verkennen welke opvattingen er leven omtrent holocausteducatie en in hoeverre men zich competent acht onderwijs vorm te geven bij dit onderwerp. Voorafgaand onderzoek suggereert dat omgevingsonderwijs van grote waarde kan zijn in het ontwikkelen van opvattingen en bekwaamheden bij leraren betreffende holocaust educatie. Een bezoek aan Polen en de Auschwitz gedenkplaats is een krachtig ervaring die Hogeschool de Kempel ieder jaar aanbiedt aan startende leraren. In vervolgstudies gaan de opvattingen van deze startende leraren betreffende holocaust educatie onderzocht en vergeleken worden met die van hun collega’s die deze ervaring niet hebben. Door verschillende jaargangen te interviewen kan achterhaald worden welke aspecten van deze ervaring het meest duurzaam zijn, welke concepten belangrijk zijn voor startende leraren en of de ervaren competentie van deze groep verschilt met startende leerkrachten die geen ervaring in Polen en Auschwitz hebben opgedaan. Op basis hiervan kunnen aanbevelingen worden geformuleerd in het vormgeven van (omgevings)onderwijs in de professionalsering van leraren betreffende holocaust educatie.

Dit onderzoek wordt uitgevoegd onder de supervisie van Prof. Dr. Carla van Boxtel (Universiteit van Amsterdam), Dr. Gerhard Stoel (Radboud Universiteit) en in samenwerking met partners in Polen, KOC-collega’s en natuurlijk bovenal startende leerkrachten

Dit onderzoek brengt succesfactoren betreffende holocausteducatie in de professionalsering van leraren in kaart. Daarnaast wordt in een slotstudie, in samenwerking met startende leraren, geïnformeerd door de opbrengsten uit voorgaande studies, een collectieve actie ondernomen. Deze collectieve actie heeft als ambitie het samenbrengen van succesfactoren die volgens de studies in het proefschrift bijdragen aan het ervaren competentieniveau van startende leraren betreffende holocaust educatie. Door het in co-creatie vormgeven van onderwijs wordt deze kennis toegepast. Hierin informeert het simultaan het werkveld van het primair onderwijs als de lerarenopleiding in het vormgeven van holocausteducatie dat werkt.